راه اندیشه در قرآن
در آیه هشتم سوره مبارکه روم، خداوند راه اندیشه کردن را نیز نشان مىدهد:
«أو لم یتفکروا فى أنفسهم ما خلق اللّه السماوات و الارض و ما بینهما إلا بالحق و أجل مسمى ....».
آیا در خلوت درون خود نیندیشیدهاند که خدا آسمانها و زمین و آنچه را میان آنهاست، جز به حقّ و راستى و براى مدتى معین نیافریده است؟
از آیاتی مانند- «ما خلقنا السماوات و الارض و ما بینهما لاعبین. ما خلقناهما إلا بالحق و لکن أکثرهم لا یعلمون» می توان دریافت: که خدا تمام آسمانها و زمین و آنچه را که بین آنهاست(که یکى از آنها خود ما هستیم) را باطل و براى سرگرمى نیافریده است.
تمام برنامههاى پروردگار براساس علم و عدل و حکمت و صدق محض است و هیچچیزى جز به حق خلق نشده است: در حقیقت، تمام موجودات عالم جلوهاى از نور و علم و عدالت و رحمت الهىاند و انسان هم یکى از همان موجودات است. این همان بینشى است که قرآن مىخواهد انسان بر اثر تفکر بدان دست یابد.
به طور کلى، هیچ حرکتى بدون فکر ممکن نیست؛ خواه از نوع عمل صالح باشد و خواه از نوع غیر صالح. امیر مومنان در اینباره خطاب به کمیل مىفرماید:
«یا کمیل، ما من حرکة الّا و انت فیها محتاج بالمعرفة».
اى کمیل، هیچ حرکتى نیست مگر آنکه تو در آن نیازمند شناخت و معرفت هستى.
